Türkiye’de basın özgürlüğü alanında giderek artan baskı, sansür ve engellemeler 2023’te daha da ağırlaştı.
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer’in, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü nedeniyle, basın özgürlüğü alanında yaşanan ihlal bilançosunu içeren 2023 Basın Özgürlüğü Raporu, Türkiye’de basına yönelik baskıyı gözler önüne serdi. “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yazma” suçunu düzenleyen ve “sansür yasası” olarak nitelendirilen yasanın, gazetecelerin cezalandırılmasına gerekçe yapıldığına işaret eden Çakırözer, “Mayıstaki seçimlerin ardından artan baskı ortamının yerel seçimler sürecinde de sürecek olması kaygı verici. Basın özgürlüğü alanında baskı, engelleme ve ihlaller sadece gazetecilerin ya da basın kuruluşlarının değil, toplumun tüm kesimlerinin özgürlüğünün kısıtlanmasıdır” dedi.
BASKI ÜSTÜNE BASKI
Raporda tutuklamalardan gözaltılara, davalardan erişim engellerine kadar gazetecilerin maruz kaldığı baskılar yer aldı. Buna göre 2023’te, aralarında yazarımız Barış Pehlivan’ın da olduğu 27 gazeteci tutuklandı. Gazeteciler, haberleri, yazıları, sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek 563 kez yargıç karşısına çıktı. Yazarımız Zülâl Kalkandelen’in de aralarında yer aldığı gazeteciler, soruşturma ve davalarla karşı karşıya kaldı. Raporda, görevini yapan gazetecilere gözaltı uygulandığı vurgulandı. Bir yılda 72 gazetecinin gözaltına alındığına dikkat çekilirken, adli para cezaları da rapora yansıdı.
ABA ALTINDAN SOPA
“Sansür yasası”nın “gazetecileri engellemek için iktidarın yeni sopası olduğu” vurgulanırken yasa kapsamında 33 gazeteci hakkında 36 soruşturma açıldı. RTÜK, muhalif kanallara ceza yağdırırken, yüksek tutarda para cezaları ve karartma uygulandı. RTÜK, Tele1, Halk TV, Flash Haber, Fox TV, KRT ve Sözcü TV’ye toplam 59 ceza uyguladı. Belgeli yüzlerce habere de erişim engeli getirildiği aktarıldı. Birçok basın ve yayın kuruluşuna verdiği cezalarla gündeme gelen RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin de 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutlayanlar arasında yer aldı. Ancak Şahin, gazetecileri ayrıştırarak yaptığı açıklamada sadece “dezenformasyona karşı mücadele” eden gazetecilerin günün kutladı.
‘HABER ALMA HAKKI ENGELLENİYOR’
10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’ne ilişkin Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) tarafından da açıklama yapıldı. Açıklamada, “Medyanın yüzde 95’inin iktidar kontrolünde olduğu ülkemizde, her üç gazeteciden biri işsiz bırakılmış durumda” denildi. Yurttaşların haber alma hakkının engellendiğinin belirtildiği açıklamada, “Radyo Televizyon Üst Kurulu ve Basın İlan Kurumu ise yayın durdurma, resmi ilan kesintileri, para cezalarıyla yurttaşların haber alma, gerçeğe erişim ve bilgilenme hakkını engellemeye devam ediyor. Gazetecilerin çalışmasının ve örgütlenmesinin önündeki engellerin kaldırılmasını, cezaevindeki gazetecilerin tutuksuz yargılanmasını istiyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Türkiye Gazeteciler Sendikası tarafından yapılan açıklamada ise, “Meslektaşlarımızın hemen her gün soruşturma, gözaltı, ifade verme ve tutuklanma tehdidi yaşadığı günlerden geçiyoruz. 10 Ocak’ı bizler açısından özel bir gün yapan, 1961’de sendika öncülüğünde yürütülen mücadeleydi. Bu mücadele, bugünün sorunları için de bir yanıt barındırıyor. Bu da, birlik, mücadele ve dayanışma” denildi.
